فرشی که با دستگاه های صنعتی بافته می شود، فرش ماشینی نامیده می شود. در اکثر خانه های ایرانی، از فرش ماشینی استفاده می کنند و دلیل استفاده از فرش ماشینی قیمت مناسب تری است که نسبت به فرش دستبافت دارد. اما این عامل دلیلی بر پایین بودن سطح کیفیت فرش ماشینی نیست. فرش ماشینی نیز مانند فرش دستبافت در طرح ها و رنگ های مختلفی بافته می شود. که برای استفاده در منازل ایرانی بسیار ایده آل به نظر می رسد. فرش ماشینی به صورت فرش ۷۰۰ شانه، فرش ۱۰۰۰ شانه و فرش ۱۲۰۰ شانه بافته می شود. در ادامه ابتدا بعضی از مشخصه ها را تعریف کرده و سپس به تفاوت های میان این فرش ها خواهیم پرداخت.
شانه یا تراکم عرضی فرش
به تعداد گره هایی که در عرض فرش بافته می شود شانه فرش می گویند. به عنوان مثال اگر فرش ۷۰۰ شانه است در هر یک متر مربع از عرض فرش ۷۰۰ گره بافته می شود. از آنجایی که واحد شانه متر است با شمارش تعداد گره ها در یک دهم متر می توانید شانه فرش را محاسبه کنید. هرچه شانه فرش افزایش یابد برای بافت فرش از الیاف نازک تری استفاده می کنند در نتیجه فرش ریز بافت تر شده و به فرش دستبافت شبیه تر است.
تراکم یا تراکم طولی فرش
به تعداد گره هایی که در طول فرش بافته می شود تراکم فرش می گویند. تراکم فرش با افزایش شانه فرش، افزایش می یابد. افزایش تراکم باعث افزایش سفتی در نتیجه افزایش دوام و استحکام فرش می شود.
تناسب شانه و تراکم فرش ماشینی
فرش های ماشینی در شانه و تراکم های مختلفی وجود دارد که میزان شانه با تراکم متناسب است. معمولا فرش ۷۰۰ شانه در تراکم ۲۵۵۰، فرش ۱۰۰۰ شانه در تراکم ۳۰۰۰ و فرش ۱۲۰۰ شانه در تراکم ۳۶۰۰ بافته می شود. فرش ۱۲۰۰ شانه بالاترین میزان تراکم را دارد و به فرش دستبافت شبیه تر است.
در ادامه برای درک بهتر تفاوت میان انواع فرش ها، ابتدا ویژگی های انواع فرش های ۷۰۰ شانه، ۱۰۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه را توضیح می دهیم.
ویژگی های فرش ۷۰۰ شانه
فرش ماشینی ۷۰۰ شانه دارای تعداد ۷۰۰ گره در هر متر مربع از عرض فرش ماشینی است و از نظر تراکم، دارای تعداد گره ای حدود ۲۱۰۰ تا ۳۰۰۰ گره در هر متر مربع از طول فرش می باشد که متداول ترین تراکمی که فرش ۷۰۰ شانه دارد، تراکم ۲۵۵۰ است. فرش های ۷۰۰ شانه در دو دسته ۸ رنگ و ۱۰ رنگ تولید می شوند. ارتفاع نخ خاب فرش ۷۰۰ شانه حدودا ۱۰ میلی متر است و ضخامت بیشتری نسبت به فرش ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰ شانه دارد.
ویژگی های فرش ۱۰۰۰ شانه
فرش ماشینی ۱۰۰۰ شانه دارای تعداد ۱۰۰۰ گره در هر مترمربع از عرض فرش ماشینی است و تراکمی در حدود ۳۰۰۰ دارد. فرش ۱۰۰۰ شانه نیز در دو دسته ۸ رنگ و ۱۰ رنگ تولید می شود. ارتفاع نخ خاب فرش ۱۰۰۰ شانه حدود ۸ میلی متر است و به دلیل تراکم بالاتر نسبت به فرش ۷۰۰ شانه ریز بافت تر بوده و به فرش دستبافت نزدیک تر است. به همین علت نسبت به فرش ۷۰۰ شانه قیمت بالاتری دارد.
ویژگی های فرش ۱۲۰۰ شانه
فرش ۱۲۰۰ شانه از جدیدترین انواع فرشی است که اخیرا وارد بازار فرش ایران شده است. به دلیل تراکم بالایی که دارد بسیار مورد توجه قرار گرفته و از جمله فرش هایی است که از لحاظ ظرافت و زیبایی شباهت زیادی به فرش های دستبافت دارد. به دلیل تراکم بالای فرش ۱۲۰۰ شانه از الیاف نازک به جای الیاف ضخیم در بافت فرش استفاده می کنند که همین عامل باعث لطافت و زیبایی ۱۲۰۰ شانه نسبت به ۱۰۰۰ شانه و ۷۰۰ شانه می شود.
با توجه به توضیحاتی که در بندهای بالا در مورد ویژگی های انواع فرش ها ذکر شد، در ادامه به ذکر دقیق تفاوت های بین انواع فرش ها می پردازیم.
انواع تفاوت های فرش ۷۰۰شانه، ۱۰۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه
تفاوت از نظر شانه
هماطور که از نام این فرش ها پیداست، اولین تفاوتی که می توان بیان کرد، تفاوت در تعداد شانه یا همان تعداد گره در هر متر مربع عرض فرش ماشینی است.
فرش ۷۰۰ شانه، ۷۰۰ گره در هر متر مربع از عرض فرش
فرش ۱۰۰۰ شانه، ۱۰۰۰ گره در هر متر مربع از عرض فرش
فرش ۱۲۰۰ شانه، ۱۲۰۰ گره در هر متر مربع از عرض فرش
تفاوت از نظر تراکم
دومین تفاوتی که می توان نام برد، تفاوت در تراکم فرش است. همانطور که در بالا توضیح دادیم تراکم با شانه فرش متناسب است. در نتیجه فرش ۱۲۰۰ شانه تراکم بیشتری نسبت به فرش ۱۰۰۰ شانه و فرش ۱۰۰۰ شانه تراکم بیشتری نسبت به فرش ۷۰۰ شانه دارد. همچنین افزایش تراکم باعث افزایش سفتی فرش می شود که فرش ۱۲۰۰ شانه از ۱۰۰۰ شانه و ۷۰۰ شانه سفت تر است.
تفاوت از نظر ضخامت
ضخامت فرش سومین عاملی است که باعث تفاوت در انواع فرش ها می شود. ضخامت با شانه فرش رابطه معکوس دارد. هرچه شانه فرش بیشتر باشد ضخامت آن کمتر است. با توجه به همین مسئله فرش ۷۰۰ شانه ضخامت بیشتری نسبت به فرش ۱۰۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه دارد. مشتریانی که ترجیح می دهند فرششان زیرپای نرمتری داشته باشد و برای نشستن مناسب باشد، فرش ۷۰۰ شانه را انتخاب می کنند.
تفاوت از نظر دوام
چهارمین عاملی که باعث تفاوت انواع فرش ها می شود، تفاوت در دوام فرش است. درست است مواد اولیه ای که در بافت فرش ها استفاده می شود، یکسان است اما از نظر دوام، انواع فرش ها با یکدیگر یکسان نیستند. در بافت فرش ۷۰۰ شانه به دلیل تراکم کمتر از الیاف ضخیم تری نسبت به فرش ۱۰۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه استفاده می شود، که همین عامل باعث افزایش دوام فرش ۷۰۰ شانه می شود.
تفاوت در لطافت
افزایش تراکم باعث می شود از الیاف باریکتری در بافت فرش استفاده شود. تراکم بالا و الیاف نازک تر باعث افزایش لطافت فرش می شود در نتیجه فرش ۱۲۰۰ شانه از فرش ۱۰۰۰ شانه و فرش ۱۰۰۰ شانه از فرش ۷۰۰ شانه لطافت بیشتری دارد.
تفاوت در زیبایی
افزایش شانه و تراکم باعث می شود فرش ریز بافت تر شده و از لحاظ ظاهر به فرش دستبافت شبیه تر می شود. به همین دلیل افزایش شانه و تراکم باعث افزایش زیبایی فرش می شود. در نتیجه فرش ۱۲۰۰ شانه از ۱۰۰۰ و ۷۰۰ شانه زیباتر است و دارای لطافت بیشتری است
تفاوت در ارتفاع نخ خاب
همانطور که توضیح دادیم با افزایش تراکم در فرش ها، از الیاف نازک تری در بافت فرش استفاده می شود. در فرش های با تراکم بالا به دلیل استفاده از الیاف نازک تر مجبورند ارتفاع نخ خاب را کمتر کنند تا طرح و نقشه فرش مشخص باشد. در نتیجه فرش ۱۲۰۰ شانه از فرش ۱۰۰۰ شانه و ۷۰۰ شانه ارتفاع نخ خاب کمتری دارد. ارتفاع نخ خاب فرش ماشینی ۱۲۰۰ شانه حدود ۷ میلی متر است.
تفاوت در قیمت
آخرین عامل تفاوت در انواع فرش ها، تفاوت در قیمت است که این تفاوت ناشی از میزان مواد اولیه مصرفی در بافت فرش ها است. در بافت فرش ۱۲۰۰ شانه به دلیل تراکم بالاتر از مواد اولیه بیشتری استفاده می شود. از آنجاییکه یکی از عوامل تعیین کننده در خرید فرش ماشینی قیمت فرش است. فروش فرش ماشینی ۷۰۰ شانه به دلیل قیمت پایین تر، بیشتر از ۱۰۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه است.
